12/2016 - 02/2017 |
καινοτομια
ερευνα & τεχνολογια
11
Στην έκθεση παρουσιάζονται οι δέκα σημαντι-
κότερες τεχνολογίες για το μεσοπρόθεσμο μέλ-
λον (χωρίς ιεραρχική σειρά): Νευροτεχνολογία,
Συνθετική Βιολογία, Νανοϋλικά, Τεχνολογίες
προσθετικής κατασκευής Μικροδορυφόροι &
Νανοδορυφόροι, Προηγμένες τεχνολογίες απο-
θήκευσης ενέργειας, Τεχνολογία Blockchain, Τε-
χνητή νοημοσύνη, Διαδίκτυο των Πραγμάτων,
Ανάλυση Μεγάλων Δεδομένων.
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, η πτωτική
τάση που παρατηρείται διεθνώς στη δημόσια
χρηματοδότηση της επιστημονικής έρευνας,
θα μπορούσε να αποτελέσει μια "απειλή" για
την προώθηση της καινοτομίας, σε μια περίο-
δο όπου πολλές παγκόσμιες προκλήσεις όπως
η κλιματική αλλαγή και η γήρανση του πληθυ-
σμού απαιτούν νέες λύσεις. Σύμφωνα με την
έκθεση, οι αντιδράσεις που υπάρχουν τελευταία
κατά της παγκοσμιοποίησης και της μετανά-
στευσης, είναι πιθανό να έχουν αρνητικό αντί-
κτυπο στην καινοτομία η οποία αναπτύσσεται
σε ένα περιβάλλον διασυνοριακής συνεργασίας
και κινητικότητας των επιστημόνων.
Οι δαπάνες για Έρευνα και Ανάπτυξη (Ε&Α), που
πραγματοποιούνται από ερευνητικά κέντρα
και πανεπιστήμια, εμφάνισαν πτώση το 2014
στις χώρες του ΟΟΣΑ, για πρώτη φορά από το
1981 όταν άρχισαν να συλλέγονται τα σχετικά
δεδομένα στο πλαίσιο της έκθεσης. Οι δαπά-
νες αυτές είχαν ήδη αρχίσει να μειώνονται από
το 2010, μετά από τρεις δεκαετίες αύξησης. Οι
κρατικές δαπάνες για Ε&Α (R&D) μειώνονται σε
πολλές χώρες, καθώς δίνεται προτεραιότητα σε
άλλα πεδία πολιτικών, όπως συντάξεις, υγεία και
κοινωνική φροντίδα, οι οποίες και απορροφούν
αυξανόμενο μέρος των δημόσιων πόρων. Με
βάση τα σχετικά στοιχεία για τα έτη 2000 και
2015, υπάρχουν χώρες, όπως Γερμανία, Ιαπω-
νία, Ν. Κορέα, που συνεχίζουν να επενδύουν πε-
ρισσότερους πόρους σε έρευνα και καινοτομία,
ενώ άλλες, όπως ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία, Ην. Βασί-
λειο, Ισπανία, Αυστραλία, Φινλανδία, οι οποίες
εμφανίζουν μείωση των σχετικών πόρων.
Σύμφωνα με την έκθεση, πέντε χώρες (ΗΠΑ,
Κίνα, Ιαπωνία, Γερμανία, Ινδία) είναι υπεύθυνες
για το 59% των παγκοσμίων δημοσίων δαπανών
για Ε&Α το 2014, ενώ 25 χώρες είναι υπεύθυνες
για το 90%. Στο μέλλον μάλιστα, οικονομίες με
ταχέως αυξανόμενους πληθυσμούς και ΑΕΠ,
όπως στην Αφρική, αναμένεται να αποκτήσουν
μεγάλα μερίδια στις σχετικές δαπάνες.
Σε διεθνές επίπεδο, η ΕΕ ηγείται των δημόσιων
δαπανών για δραστηριότητες Ε&Α σε παγκό-
σμια επίπεδο, ενώ ακολουθούν οι ΗΠΑ και η
Κίνα. Αν και η Κίνα δαπάνησε περίπου τους δι-
πλάσιους δημόσιους πόρους από την Ιαπωνία,
καθώς επίσης και άλλες χώρες εκτός ΟΟΣΑ
(Ινδία, Ρωσία, Ιράν, Αργεντινή) εισέρχονται δυ-
ναμικά στο προσκήνιο, δαπανώντας σημαντικά
ποσά, σχεδόν το 60% της παγκόσμιας δημόσιας
δαπάνης για Ε&Α προέρχεται από πέντε μόνο
χώρες (ΗΠΑ, Κίνα, Ιαπωνία, Γερμανία, Ινδία).
Η αναφορά του STI Outlook 2016
στην Ελλάδα
Αν και οι δαπάνες για δραστηριότητες Ε&Α στην
Ελλάδα διαχρονικά αυξάνονται, φθάνοντας το
0,96% του ΑΕΠ για το 2015, η χώρα υπολείπεται
σημαντικά σε σχέση με άλλες χώρες του ΟΟΣΑ.
Αντίστοιχα, ο τομέας της τριτοβάθμιας εκπαί-
δευσης δαπανά το 40% των δημόσιων δαπανών
για Ε&Α, ενώ οι επιχειρήσεις καταγράφουν περι-
ορισμένη σύνδεση με τους φορείς παραγωγής
γνώσης (ΑΕΙ/ΤΕΙ, ερευνητικά κέντρα) και δαπα-
νούν μικρά ποσά για καινοτομικές δράσεις, γε-
γονός που έχει συνέπειες στην ανταγωνιστικό-
τητα τους.
Οι προσπάθειες βελτίωσης του ερευνητικού και
καινοτομικού συστήματος της χώρας που βρί-
σκονται σε εξέλιξη, άπτονται του πεδίου της δη-
μόσιας πολιτικής και των νομοθετικών πρωτο-
βουλιών. Η στρατηγική για την αναβάθμιση των
ερευνητικών υποδομών, την ενίσχυση του επι-
στημονικού δυναμικού, καθώς και την έξυπνη
εξειδίκευση, την εξειδίκευση δηλαδή σε τομείς
όπου έχουν αναγνωριστεί ανταγωνιστικά πλεο-
νεκτήματα, αποτελούν κύριες κατευθύνσεις της
δημόσιας πολιτικής. Αντίστοιχα, δράσεις που
προωθούν την ανοικτή πρόσβαση σε ερευνη-
τικά δεδομένα φιλοδοξούν να επιταχύνουν και
να διευκολύνουν την αξιοποίηση των ερευνη-
τικών αποτελεσμάτων από την επιχειρηματική
κοινότητα.
Προς την αντίστοιχη κατεύθυνση της ενίσχυσης
των δεσμών μεταξύ ερευνητικής και επιχειρη-
ματικής κοινότητας, κινούνται οι δραστηριό-
τητες του δικτύου Enterprise Europe Network-
Ηellas. Χρηματοδοτικά, ένα πολύ σημαντικό
μέρος των πόρων του ΕΣΠΑ (2014-2020) θα
διοχετευτεί προς δράσεις ενίσχυσης της καινο-
τομίας, της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, και
της απόκτησης ερευνητικών δεξιοτήτων, ενώ η
θεσμοθέτηση του "‘Ελληνικού Επενδυτικού Τα-
μείου" και του "Υπερταμείου Συνεπενδύσεων"
στοχεύουν στην προώθηση της καινοτομίας
στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις. Αντίστοιχα, η
λειτουργία του Ελληνικού Ιδρύματος Έρευνας
και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ) στοχεύει στην ενίσχυ-
ση της έρευνας με 240 εκ. ευρώ.
Στοιχεία και δείκτες που αφορούν την παρου-
σίαση της Ελλάδας στην έκθεση του ΟΟΣΑ
παρείχε η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνο-
λογίας, οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου
Οικονομίας και Ανάπτυξης, οι υπηρεσίες του
Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμά-
των, και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ).
Το ΕΚΤ, συμμετέχοντας στην Επιτροπή για την
Επιστημονική και Τεχνολογική Πολιτική (CSTP)
και την Ομάδα Εργασίας για την Καινοτομία και
την Τεχνολογική Πολιτική (TIP) του ΟΟΣΑ, ανέ-
λαβε να συγκεντρώσει να επεξεργαστεί, και να
αποστείλει στον ΟΟΣΑ το σύνολο των παραπά-
νω στοιχείων.
Τα παραπάνω εντάσσονται στη στρατηγική
επιδίωξη του ΕΚΤ να ενισχύσει, με την υποδομή
που αναπτύσσει και με δράσεις έχει αναλάβει,
στην αποτύπωση του συστήματος Έρευνας &
Καινοτομίας της χώρας συμβάλλοντας στον δι-
ακηρυγμένο εθνικό στόχο για ένα νέο αναπτυ-
ξιακό μοντέλο που θα βασίζεται στην καινοτο-
μία και σε δραστηριότητες έντασης γνώσης. Το
ΕΚΤ έχει την ευθύνη για την τακτική παραγωγή
και έκδοση των επίσημων στατιστικών για την
Έρευνα, Ανάπτυξη και Καινοτομία στην Ελλάδα
), σε συνεργασία με την Ελ-
ληνική Στατιστική Αρχή. Τα στοιχεία αποστέλ-
λονται σε τακτική βάση στη Eurostat και τον
ΟΟΣΑ.
Αξιοποιώντας την Έρευνα
Οι διεθνείς τάσεις στην επιστήμη, την τεχνολογία και
την καινοτομία,
στη νέα μελέτη STI Outlook 2016 του ΟΟΣΑ
OECD Science, Technology and
Innovation Outlook 2016
info
Τις βασικές τάσεις στον χώρο της Επιστήμης, της Τεχνολογίας και της Καινοτομίας παγκοσμίως αποτυπώνει η έκθεση "‘Προοπτικές για
την επιστήμη, την τεχνολογία και την καινοτομία, 2016"’ [OECD Science, Technology and Innovation Outlook 2016] που δημοσίευσε
ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Η έκδοση αναλύει τις προοπτικές και τις εξελίξεις που αναμένεται
να λάβουν χώρα στον τομέα της επιστήμης, της τεχνολογίας και της καινοτομίας, δίνοντας έμφαση στο αντίκτυπο που αναμένεται να
έχουν αυτές στην παγκόσμια οικονομία, καθώς επίσης και στην επίδραση τους σε μια σειρά από κοινωνικά ζητήματα (δημογραφία,
επάρκεια φυσικών πόρων, κλιματική αλλαγή, παγκοσμιοποίηση κ.λπ.).
